33 năm một chặng đường - Big Toe, một thời để nhớ!

33 năm một chặng đường! 

Có thể nói, nếu không có Big Toe thì phong trào Nhảy đường tại Việt Nam sẽ khó có thể lớn mạnh như ngày hôm nay.

Vừa qua, Big Toe đã kỷ niệm sinh nhật lần thứ 33, một cột mốc không chỉ đánh dấu tuổi đời của nhóm, mà còn nhắc nhớ về hành trình tiên phong của một trong những tập thể đặt nền móng đầu tiên cho Hip Hop Việt Nam.

Nhắc đến Big Toe, người ta nghĩ ngay tới những “người đầu tiên”, những “lần đầu tiên”, những người mở đường, những huyền thoại.

Nhân dịp đặc biệt này, mời các bạn cùng đọc lại câu chuyện về những người tiên phong của NGÓN CHÂN CÁI (The Big Toe) – một trong những nhóm nhảy Hip Hop lâu đời và hùng mạnh nhất Việt Nam, qua lời kể của anh Lê Dũng, một trong 5 thành viên đầu tiên của nhóm.

 Big Toe được chụp năm 1996

NGÓN CHÂN CÁI - MỘT THỜI ĐỂ NHỚ

Năm 1993, khi Hip hop, Break Dance và những điệu nhảy của Michael Jackson bắt đầu len lỏi vào những con phố Hà Nội, người ta vẫn coi đây là thứ gì đó rất "Tây", rất xa lạ, rất ăn chơi. Những sàn nhảy đình đám như Queen Bee (Láng Hạ), Saigon Pull (Đội Cấn), Royal (Hàng Tre) trở thành thánh địa của những người có tiền, nơi mà nhịp điệu sôi động của một nền văn hóa mới bắt đầu bén rễ.

Giữa dòng chảy đó, một nhóm nhảy được thành lập. Ban đầu chưa có tên. Chỉ là những người xa lạ vô tình tìm thấy nhau qua đam mê. Những kẻ mới chỉ nghe tiếng, biết mặt chứ chưa một lần đứng chung sân khấu. Cho đến khi Phạm Anh Tuấn – hay còn gọi là Tuấn Nhọ - đặt cho nhóm cái tên Ngón Chân Cái. Một cái tên đơn giản, ngộ nghĩnh nhưng lại mang đầy đủ ý nghĩa. Trong bộ môn nhảy Hip hop, đôi chân là tất cả. Và trong bàn chân, ngón chân cái chính là điểm tựa mạnh mẽ nhất, vững vàng nhất.

Thế là nhóm Ngón Chân Cái ra đời, với 5 thành viên: Pham Anh Tuan (tức Tuấn Nhọ), Viet Nguyen Liont Thanh (tức Thành Cầu Gỗ), Phạm Vân Thủy , Bảo (đã mất) và tôi.

Năm Kẻ Lạ Mặt, Một Đam Mê Chung

Tuấn Nhọ - người khai sinh ra nhóm, lúc đó là diễn viên tập sự ở Nhà hát Tuổi Trẻ, mang dáng vẻ của một gã lãng tử đúng nghĩa. Tay chơi đúng chuẩn những năm 90. Không chơi thì thôi, đã chơi là dốc vốn, kiểu "nhà còn bát gạo cũng thổi nốt thành cơm". Sau này khi đã thành một diễn viên nổi tiếng, Tuấn gần như đóng đinh với những vai dân xã hội, tay chơi, giang hồ ngổ ngáo. Chẳng ai diễn hợp hơn Tuấn, vì cái "chất chơi" trong anh vốn dĩ đã là như vậy.

Vân Thủy - giọng ca xinh đẹp với gương mặt rất Tây. Cô ấy biết nhảy, nhưng chỉ là vài vũ đạo cơ bản như popping, làm sóng. Chỉ vậy thôi, nhưng cộng với ngoại hình rạng rỡ, Thủy đã trở thành tâm điểm mỗi khi nhóm biểu diễn.

Thành - mọi người vẫn hay gọi là "Thành Cầu Gỗ" vì nhà ở phố Cầu Gỗ ngay sát hồ Hoàn Kiếm. Thành học đại học ngoại ngữ. Phải nói Thành là một người sinh ra để nhảy. Và Thành đã cống hiến cả tuổi xuân của mình cho những bước nhảy. Về điều này thì có quá nhiều bài báo viết về Thành rồi. Thành nhảy giỏi và nổi tiếng đến mức mà hầu như ai đam mê bộ môn này thời đó đều biết và nhắc đến cái tên Thành Cầu Gỗ. Thành là người đầu tiên mà tôi biết có thể làm được động tác " quay người cắt kéo" huyền thoại. Có lẽ động tác này bây giờ không phải là quá khó với không ít người. Nhưng ngày đó phải nói là tuyệt đỉnh, không hề ngoa tí nào.

Bảo - người đồng đội mà tôi không còn nhớ rõ. Thời gian đã làm phai mờ hình ảnh của Bảo trong trí nhớ tôi, nhưng khi nghe tin Bảo đã mất, tôi vẫn thấy lòng chùng xuống.

Và tôi - nhân vật số 5, thì vừa đi làm vừa đi học. Nhà nghèo. Phải đi kiếm tiền bằng mồ hôi và cơ bắp nhưng lửa đam mê thì cháy rừng rực. Nói thêm là trước đó tôi có thời gian học và tập trong trường Xiếc Việt Nam (ồ lắm nghề thật đấy nhỉ?) nên cũng biết nhào lộn, uốn dẻo, tung hứng này nọ. Sau này vừa đi làm thợ vừa ôn thi đại học, nhưng máu hiphop - breakdance lúc nào cũng sẵn. Chỉ chờ có cơ hội là bùng cháy. Thế nên khi biết có lớp kịch câm của Nhà Hát Tuổi Trẻ chiêu sinh là tôi ghi danh liền. Như thế lại hoá hay, vì tôi vừa được học kịch câm (thầy Phúc Dzĩ trực tiếp dạy), lại vừa được tập nhảy. Hồi đó tập cùng lớp với tôi có cả Lập Trần - thủ lĩnh của ban nhạc Bức Tường, đạo diễn Tuấn Quang... và nhiều nghệ sĩ, nhân vật nổi tiếng sau này nữa.

Big Toe & Escape Crew - Năm 2005

Ngón Chân Cái - Những ngày cháy hết mình

Quay trở lại chuyện Ngón Chân Cái. Ngày ấy, với "kinh nghiệm dày dạn", Tuấn nhọ chơi với nhiều đại ca là chủ những vũ trường nổi tiếng thời ấy. Và với tính cách và đầu óc siêu nhạy bén của mình. Tuấn đã nảy ra ý tưởng thành lập một nhóm nhảy hiphop đầu tiên ở Hà Nội, nhóm chuyên tập và biểu diễn để kiếm tiền.

Ngay sau khi nhận được "tín hiệu đèn xanh" từ các đại ca, việc đầu tiên Tuấn làm là tìm kiếm những người biết nhảy hip hop breakdance ở Hà Nội. Qui tụ lại rồi tập luyện và kiếm show diễn. Người nọ chỉ người kia, cuối cùng nhóm đã hình thành với 5 thành viên đầu tiên như thế.

Vốn có nghề sân khấu, Tuấn luôn tư duy mỗi tiết mục biểu diễn không chỉ là một bài nhảy đơn thuần. Mà nó còn là một tiểu phẩm hẳn hoi. Có lớp lang, có cốt truyện đàng hoàng. Có lẽ chính điều ấy cộng với sở trường của từng thành viên trong nhóm, lại cộng với niềm đam mê nữa nên chúng tôi cực kì đắt show. Cứ hình dung thời ấy, buổi tối dân chơi lên sàn nhảy chỉ quanh đi quẩn lại mấy điệu disco, rồi chachacha, rumba, chán rồi chuyển sang điệu slow ôm eo nhau du dương cho nó giãn cơ. Mãi cũng nhàm. Nay tự dưng có một nhóm 5 "vũ công" lên sân khấu với nhịp nhạc lạ tai, động tác thì chưa từng thấy bao giờ. Đứa thì giật khục khục như người máy. Đứa thì người dẻo như bún, sóng chạy rồi điện giật loàng ngoằng khắp người. Lại có thằng nhào lộn như con bọ gậy (là thằng tôi), thỉnh thoảng lại xem lẫn cả mấy động tác thể dục tự do. À lại có quả đi lùi Moon walk của Michael Jackson nữa (cũng là thằng tôi biểu diễn). Chỉ thế thôi, cũng đủ làm cho cả vũ trường trố mắt rồi vỗ tay hò reo như lên đồng.

Thời kì đỉnh cao, lịch diễn của chúng tôi kín tuần. Nghĩa là tối nào cũng diễn. Có tối chạy 2-3 vũ trường là chuyện thường. Mà cát -xê thì không hề thấp. Mỗi tiết mục, chúng tôi được trả đâu đó cỡ 300 nghìn. Chia nhau mỗi đứa cầm 5 chục, tiêu không hết. Thỉnh thoảng còn có cả tiền "boa" nữa. Bây giờ dân chơi gọi khác đi là tiền "típ".

Trang phục thì không có. Có khi bọn tôi ngồi kì cạch dùng mũi kéo gảy từng sợi vải cái quần bò cho nó tua rua ra, cho nó rách rưới ra. Thế là thành trang phục biểu diễn, Giời ạ.

Mãi sau này, có hãng rượu nọ đặt chúng tôi làm tiết mục riêng. Tuấn nhọ - với đầu óc kinh doanh thiên bẩm - đã yêu cầu hãng phải chi tiền đồng phục cho nhóm. Tuấn (hay là Thủy tôi không nhớ chính xác) nảy ra ý tưởng may cho mỗi người một bộ quần yếm kiểu công nhân và áo phông đen. Trên yếm quần có in logo của hãng rượu. Thế là chúng tôi có bộ trang phục biểu diễn đầu tiên trong đời. Lúc ấy bọn tôi còn đùa nhau bảo nhìn chả khác gì Mario trong game của Nintendo ấy. Nhưng đó là bộ trang phục đầu tiên của nhóm – thứ mà tôi ước giá như có thể giữ lại đến tận bây giờ.

Những vết thương không thể quên

Lại nhớ việc tập luyện. Chúng tôi hẹn nhau tuần tập với nhau 3 buổi chiều. Chủ yếu là lên vũ đạo mới và khớp lại với nhau. Tôi chuyên trách bộ khoẻ. Nhào lộn các kiểu. Thành thì đa năng hơn, tổng hợp các động tác của đủ cả các bộ. Còn Thủy, "mì chính cánh", thì chỉ cần uốn éo, làm tí sóng là ok. Riêng cái mặt xinh xắn là đã ăn điểm rồi.

Có một buổi tập nọ, Tuấn nhọ nảy ra ý tưởng về một động tác mới. Đại khái là 4 anh em bắt chéo tay nhau đứng dưới làm trụ, để cho Thủy đứng lên trên những cánh tay. Làm đi làm lại cả buổi chẳng sao. Tự dưng đến cuối buổi tập, anh em hào hứng bảo nhau làm lại lần nữa. Và đúng cái lần ấy, Thủy đang đứng trên cao tự dưng xây xẩm và ngã xuống. Đầu đập xuống sàn gỗ nghe cái cốp. Và co giật. Phải nói thật là tất cả anh em đứng sững như trời trồng mất mấy giây mới định thần. Và tất cả đều lóng ngóng không biết phải làm gì. Rồi gọi xe cứu thương đến. Bác sĩ thăm khám tại chỗ, nghe tim đo huyết áp tại chỗ rồi... cho về. Họ bảo không sao đâu, cứ về đi. Nghĩa là bảo tụi mình tự đưa Thủy về nhà ấy. Chả hiểu sao nữa.

Cũng nên nhớ rằng thời đó làm gì có máy chụp chiếu hiện đại như bây giờ đâu. Nên cũng không thể yêu cầu gì hơn được. Thủy mở mắt, nhưng vẫn chưa ngồi dậy được. Chắc vẫn chưa hoàn hồn. Và cả nhóm quyết định đưa Thủy về nhà tôi ở phố Quán Thánh. Tôi vẫn nhớ chi tiết này, Thủy bảo Dũng ơi cho tôi xin tờ giấy với cái bút. Tôi đưa Thủy. Thủy hí hoáy viết gì đó rồi gấp giấy lại cẩn thận rồi nhờ tôi chuyển tận tay về nhà cho bố Thủy ở phố Tô Tịch. Lại còn dặn tôi cấm không được đọc. Tôi làm theo. Mang "thư tay" đến cho bố Thủy, và nhận lại một gói quần áo. Lúc này tôi mới hiểu ra. Lúc Thủy bị ngã và co giật trên sàn tập. Thủy đã "dấm đài". Thủy ơi, nếu đọc được đoạn này thì đừng mắng tôi lộ bí mật này nhé! Chuyện có thật và cũng đã đi vào kí ức rồi. Tôi nhắc lại chỉ để nói rằng, đằng sau ánh đèn màu rực rỡ, những tràng pháo tay ngưỡng mộ, và cả những phong bì cát xê kia còn tồn tại cả những giọt mồ hôi, là nỗi đau và cả những giọt nước mắt nữa. Dù gì đi nữa, bọn mình đã lao động và kiếm tiền chính đáng từ đam mê của mình, phải không?

Tan rã, nhưng không lụi tàn

Sau này, đến một thời điểm, nhóm Ngón Chân Cái tan rã. Tôi không nhớ chính xác là năm nào. Nhưng có điều chắc chắn rằng "lứa đầu tiên của The Big Toe" tan rã không phải vì mẫu thuẫn, cũng không phải vì thoái trào. Mà vì mỗi đứa trong nhóm bắt đầu đi con đường riêng của mình. Tuấn nhọ thì đi diễn và đóng phim nhiều hơn. Thủy chuyển công tác. Tôi thì tập trung việc cho xong cái bằng đại học muộn màng của mình. Chỉ còn Thành, Thành vẫn kiên trì và không bỏ cuộc.

Anh tiếp tục xây dựng The Big Toe, biến nó thành nhóm nhảy hàng đầu Việt Nam, mang về những giải thưởng lớn, đào tạo bao thế hệ vũ công sau này.

Ba mươi năm, vẫn nguyên cảm xúc

Hơn 30 năm đã trôi qua. Khi nhớ lại, tôi vẫn thấy như chỉ mới ngày hôm qua.

Ngón Chân Cái – một quãng đời rực rỡ, một thời tuổi trẻ dám sống hết mình, dám cháy với đam mê.

Có thể bây giờ chúng tôi đã không còn đứng chung trên một sân khấu, nhưng trong tim mỗi người, nhịp nhảy ấy chưa bao giờ dừng lại. Một khi đã yêu, sẽ không bao giờ từ bỏ.