Người ta quan tâm tới Basquiat như một huyền thoại, nhưng ít ai quan tâm đến cộng sự của ông - Al Diaz. Vậy hôm nay, hãy cùng VHĐP tìm hiểu về nhân vật này.
AL Diaz là ai?
Al Diaz hay còn được biết đến với nghệ danh BOMB 1 - Đứa con của vùng đất Puerto Rican. Ông được ca tụng là một trong những nhân vật của thế hệ “subway graffiti artist" đời đầu - nhóm nghệ sĩ Graffiti chuyên tác nghiệp ở các trong những khu tàu điện ngầm. Trong suốt cuộc đời nghệ thuật của mình, người ta nhắc đến ông nhiều nhất qua lần hợp tác cùng Basquiat trong dự án SAMO - Cái tên đã làm điên đảo dân đường phố cuối thập niên 70s.
Cuộc đời của Al Diaz
Al Diaz bên phải, đằng sau là Basquiat
Năm 12 tuổi, Al Diaz sau những lần đi lại giữa Washington Heights - Nơi được xem như là cái nôi của văn hóa Graffiti tại New York và quê nhà Manhattan của mình. Al Diaz đã bắt đầu chú ý đến những hình vẽ của những con chữ xuất hiện trên các mảng tường nơi đây, mặc dù khi ấy, chính Al Diaz cũng không biết nó là gì. Ông chỉ biết rằng ông rất thích nó và ông phải đem những hình ảnh đó về nơi mình sinh sống cho bằng được. Ngay lập tức, với tinh thần máu chiến của một thằng nhóc nhỏ tuổi đến từ đường phố, ông đã thực hiện ngay ý định trên. Al Diaz đã mang Graffiti về với khu phố Loisaida thuộc phía Đông Nam của quận Manhattan - Nơi ông sinh sống cùng với cộng đồng người Puerto Rican nhập cư. Thời ấy, tại Washington Heights, phong cách Graffiti thường thấy đó chính là các Writer vẽ nickname của mình trên các mảng tường trên khắp thành phố. Cái nickname này phải bao gồm tên, cộng với một con số đằng sau. Về phía Al Diaz, do có tính cách khá mạnh mẽ và quyết liệt, giống như là một quả bom đang chực chờ sẽ bùng nổ bất cứ lúc nào, nên ông thường được bạn bè gọi là BOMB. Và khi hoạt động như một Graffiti artist, ông gắn thêm số 1 vào phía sau nickname mà bạn bè đã đặt cho mình, ám chỉ mình là phiên bản thứ nhất. Thế là cái tên BOMB ONE ra đời.
Khi lên 16 tuổi, ông cùng Basquiat bắt đầu muốn thay đổi kiểu Graffiti mà mình gọi là “the name and number culture" này. Họ muốn làm thứ gì đó khác đi, mới lạ hơn và mãnh liệt hơn cả những cái tên được vẽ lung tung trên đường phố. Vì thế nên ông và cộng sự đã cùng nhau lập nên dự án SAMO, với ý muốn truyền tải những thông điệp về chính trị, về những khúc mắc, bất bình trong xã hội và đời sống mà những đứa trẻ như ông và Basquiat thấy được qua các tác phẩm nghệ thuật của mình. Cả hai rong ruổi khắp những con phố của Manhattan để thoả mãn cái tôi, cái tinh thần dám nói, dám làm của tuổi trẻ. Và phần sau đó chính là huyền thoại.
Tuy nhiên, sau khi khuấy đảo cộng đồng được một thời gian (1977 - 1980) thì cả hai bắt đầu chọn cho mình những con đường riêng: “We had been like brothers for years and just started to get on each other’s nerves, the way teenagers do" - Al Diaz nói trong một buổi phỏng vấn. Basquiat muốn vươn ra thế giới rộng lớn, còn Al Diaz thì tìm thấy được niềm yêu thích của mình trong những khổ nhạc. Dự án SAMO huyền thoại cũng kết thúc kể từ đây.
Năm 1987, sau khi bị tấn công vào vùng xương hàm bởi một người bán thuốc phiện, gương mặt Al Diaz có những thay đổi so với trước: “I cried after seeing myself in the mirror; I looked like a monster” - Al nói trong một lần tâm sự. Cảm thấy buồn bã và bị xúc phạm, lúc này ông đã tìm đến thuốc phiện và cơn nghiện cứ càng ngày càng trầm trọng.
Năm 1996, Al Diaz trở về với Puerto Rico, quê hương của gia đình mình để tìm kiếm sự ổn định trong quãng đời còn lại. Sau đó, ông có những bước đầu trong quá trình cai nghiện heroin của bản thân. Nhưng như anh em của đã biết, New York vẫn luôn luôn là chính nó. Nó khiến những ai có một cuộc sống đầy đủ và sung túc xem nơi đây là một thành phố đáng sống, với cái thú vui, sự sầm uất, món ăn ngon và các trò tiêu khiển đầy trên phố. Còn với những con người đến từ đường phố như thế hệ của Al, New York là một vùng đất của sự cám dỗ và tội phạm... Bốn năm sau đó, Al Diaz vô tình tìm thấy chiếc túi chứa đầy heroin do một ai đó đã bỏ lại trên phố... Và như ngựa quen đường cũ, ông lại sa vào cơn nghiện trong suốt nhiều năm kế tiếp của cuộc đời.
Mọi thứ bắt đầu khởi sắc vào năm 2011, khi Al Diaz quyết định từ bỏ thứ thuốc quái ái và tìm lại chính con người của mình - Tìm lại tinh thần của BOMB ONE, thứ vẫn ngủ yên trong ông bao lâu nay. Ông bắt đầu cùng với lang thang khắp những khu tàu điện ngầm ở New York và thu thập những mảnh giấy với dòng chữ “WET PAINT", sau đó cắt chúng ra rồi sắp xếp lại thành những câu từ với ý nghĩa khác và dán ngược trở lại những bức tường nơi đây.
Phong cách vẽ của Al Diaz là gì?
Điểm thú vị nhất trong những tác phẩm của Al Diaz đó chính là khi đứng từ khoảng cách xa, rất khó để nhận biết những con chữ do ông tạo ra có ý nghĩa gì. Lý do là vì Al thường dùng những hoạ tiết hình tròn và những hình ảnh cách điệu, kết hợp cùng chữ cái bình thường để tạo ra một câu văn hoàn chỉnh. Câu văn này cũng hiếm khi được Al viết ngay hàng thẳng lối. Có khi ông uống tròn nó, có khi ông viết lệch lạc, nói chung là không theo trật tự truyền thống. Nếu đọc những dòng chữ trong tác phẩm của Al, ban đầu sẽ có những chữ giống như chữ đánh máy, nhìn khá dễ hiểu và quen mắt, nhưng khi đọc từ từ thì… Bùm, xuất hiện một con chữ nhìn lạ hoắc, không biết nó là gì. Tuy nhiên, khi nhìn bao quát, những kí tự của Al Diaz tạo thành một tổng thể có cái gì đó nhìn rất đẹp và cuốn. Điều đó kích thích mọi người phải tiến lại gần hơn, nhìn kĩ, nghiêng tới nghiêng lui để ngấm nghĩa và tìm cho ra bằng được ý nghĩa trọn vẹn của câu viết. Và đó cũng chính là cái nét riêng có một không hai của Al.
Một trong các tác phẩm của Al Diaz. Đố anh em biết nó là gì trong lần nhìn đầu tiên
Sau chặn đường đời nhiều năm thăng trầm của mình, đến ngày nay Al Diaz vẫn còn được những anh em trong giới, cũng như là lớp nghệ sĩ trẻ vô cùng kính trọng trên cương vị ông là một trong những đầu tàu của thế hệ Subway Graffiti Artist. Một phần là ngưỡng mộ những cống hiến của ông cho văn hoá này, một phần là vì ông là một trong hai nhân vật còn sót lại của dự án SAMO huyền thoại. Nhưng dẫu lí do có là gì, thì chúng ta vẫn không thể phủ nhận rằng, Al Diaz luôn xứng đáng có cho mình một chỗ ngồi trong hàng ngũ những nghệ sĩ Graffiti cộm cán của nền văn hóa này.
Đăng kí E-mail để cập nhật và không bỏ lỡ các thông tin mới nhất từ chúng tôi.
